Κυριακή 26 Ιουνίου 2011

YMNOI EΣΠΕΡΙΝΟΥ Υ.Θ.ΒΛΑΧΕΡΝΩΝ (1-7-10 Βλαχέρνα Γαρίτσα)

  Ψάλλει χορός Κερκ.ψαλτικής υπό τον κ. Γιώργο Μπογδάνο.( ο Εσπερινός είναι από πέρυσι 1-7-10 και όχι 1-7-11 όπως εκ παραδρομής γράφεται στους τίτλους)


Για τον παπα Κώστα απ’ τον Αη Βασίλη


Η πρώτη Εκκλησία, χαραγμένη στη μνήμη μου, είναι ο Άη Βασίλης στην Πίνια. Τέλη δεκαετίας 70, εγώ μικρό παιδί, καθημερινά απ’ τα παράθυρα του σπιτιού μου βλέπω τον Ναό του Αγ. Βασιλείου και τον εφημέριό του, τον ΄΄ παπα Κώστα απ’ τον Άη Βασίλη΄΄, όπως τον ήξερε όλη η Κέρκυρα. Τότε, ο π. Κώστας, ακμαιότατος και ακούραστος, ήταν ΄΄επί σκοπόν΄΄ στον Ναό του για να φροντίζει τις ανάγκες των πιστών με οποιοδήποτε τρόπο.
Από τότε, κάθε Κυριακή στεκόμουν στο μπαλκόνι για να ακούσω την Λειτουργία, που ήταν αρεστή στ’ αυτιά ενός μικρού τότε παιδιού, κάτι το γνώριμο και εντελώς διαφορετικό από άλλες Εκκλησίες που με είχαν πάρει. Αυτό που άκουγα ταίριαζε με κάτι το οικείο, το γλυκό, το μελωδικό που μάγευε ένα μικρό παιδί.
Αργότερα έμαθα πως αυτό το τόσο γλυκό άκουσμα Λειτουργίας των παιδικών μου χρόνων, ήταν η παραδοσιακή Κερκυραϊκή ψαλτική την οποία κατέγραψε, διέσωσε και μεταλαμπάδευσε ο π. Κώστας απ’ τον Άη Βασίλη.
Ο καιρός περνούσε και καθώς μεγάλωνα εγώ, μεγάλωνε κι ο π. Κώστας. Μεγάλωνε και ο σεβασμός μου, καθώς και όλου του κόσμου, για τον π. Κώστα, αλλά παράλληλα μεγάλωνε και η δικιά του αγάπη για όλους μας.
Την 11η Δεκεμβρίου του 2010, στην Παράκληση του Αγίου καθώς και στα Μπάσματα στις 13-12-10, άκουσα για τελευταία φορά τη γλυκιά και μελωδική του φωνή, κουρασμένη πλέον…
Την Κυριακή της Λαμπριάς, τον είδα για τελευταία φορά από κοντά στον Άη Γιάννη στην Πιάτσα, να προσκυνά την Ανάσταση. Ανταλλάξαμε ευχές, μιλήσαμε και μου έδωσε την ευλογία του. Το τέλος φαίνονταν να πλησιάζει.
Την 24η Μαΐου 2011, ο π. Κώστας έφυγε από κοντά μας, μόνο λίγες μέρες μετά την ονομαστική του εορτή.
Θα τον θυμάμαι πάντα με αγάπη, τον πρώτο παπά που γνώρισα, τον π. Κώστα που μ’ έμαθε από παιδί την Παράκληση τ’ Αγιού και κάθε φορά που θα είμαι στον Άγιο και θα σιγοψέλνω θα είναι πάντα παρών στη σκέψη μου, πάντα στην καρδιά μου…

Νικόλαος Τσιλιμπάρης
Μουσικός

Παρασκευή 24 Ιουνίου 2011

Ο ΙΕΡΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΣΤΗΝ ΘΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΣΕ ΛΙΤΑΝΕΙΕΣ ΤΟΥ !!! (....Μέγιστε ΣΠΥΡΙΔΩΝ διάσωζε ευχαίς σου τους επικαλουμένους μέγα σον όνομα !...)









ΒΙΝΤΕΟ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ

Παρακολουθείστε όλα τα βίντεο με ηχητικό ηλικό γύρω από την Κερκ.ψαλτική από το κανάλι chapanos1971 στο YOUTUBE

ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΒΓΑΣΜΑΤΩΝ ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ κατά την Κερκ. εθιμική τάξη (11-12-10)


ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ


ΤΡΟΠΑΡΙΑ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ


το ΄΄ΚΥΡΙΕ ΕΚΕΚΡΑΞΑ΄΄ και στους 8 ήχους


΄΄ΦΩΣ ΙΛΑΡΟΝ΄΄


Πρωτοπρεσβύτερος π. Κωνσταντίνος Σουρβίνος



  Λίγες σκέψεις για τη ζωή και το έργο του
  μεγάλου αυτού Ιερατικού  αναστήματος

       Πριν από λίγες μέρες αναχώρησε  από τον μάταιο τούτο κόσμο, για την θριαμβεύουσα του Χριστού Εκκλησία, ο πρωτοπρεσβύτερος Κωνσταντίνος  (π. Κώστας) Σουρβίνος.
        Ο  μακαριστός π. Κωνσταντίνος γεννήθηκε το έτος 1936 στο χωριό Κυνοπιάστες της Κέρκυρας. Οι γονείς του, Θεοφάνης και Μαρία, άνθρωποι ευσεβείς και ενάρετοι, τον μεγάλωσαν με ΄΄φόβο΄΄ Θεού και του έμαθαν την αγάπη προς τον Χριστό, την Εκκλησία αλλά και προς τον πλησίον.
       Από μικρή ηλικία φαινόταν η κλίση του προς την Ιεροσύνη και γι’ αυτό  το λόγο, όταν τελείωσε το εξατάξιο τότε Γυμνάσιο, μετέβει για σπουδές στο Ανώτερο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο Καλαμάτας.        
       Αφού τελείωσε τις σπουδές του, υπηρέτησε την στρατιωτική του θητεία, μεγάλο μέρος της οποίας ήταν στο Σιδηρόκαστρο Σερρών, όπου με την ευλογία τότε του εκεί Μητροπολίτου ξεκίνησε την πνευματική του δραστηριότητα, κάνοντας κηρύγματα, όντας ακόμη λαϊκός.
        Επιστρέφοντας στην Κέρκυρα παντρεύτηκε με την Αγαθή Σουρβίνου και απέκτησαν τρία παιδιά.
       Το  1961  χειροτονήθηκε  διάκονος,  από  το  μακαριστό  Μητροπολίτη   Κερκύρας,  Παξών  και Διαποντίων Νήσων κυρό Μεθόδιο, και τοποθετήθηκε στο Ιερό προσκύνημα του Αγίου και Θαυματουργού Σπυρίδωνος. Το 1968 χειροτονήθηκε στον δεύτερο βαθμό Ιεροσύνης, τον του πρεσβυτέρου, από το μακαριστό Μητροπολίτη Κερκύρας και Παξών κυρό Πολύκαρπο, αναλαμβάνοντας εφημέριος του Ιερού Ναού Αγίων Βασιλείου & Στεφάνου πόλεως, διαδεχόμενος επαξίως μια μεγάλη εκκλησιαστική προσωπικότητα, τον μακαριστό π. Γεώργιο Σπίνουλα.  Την Πρωτοχρονιά του 1991 έλαβε το οφίκιο του πρωτοπρεσβύτερου από τον μακαριστό Μητροπολίτη Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κυρό Τιμόθεο.   Ο νυν Μητροπολίτης μας κκ. Νεκτάριος, για τα σαράντα και πλέον έτη ιερατικής  προσφοράς του στην τοπική μας Εκκλησία, του απένειμε το 2005 τον ΄΄Χρυσόν Σταυρόν΄΄ του Αγίου Σπυρίδωνος. Το 2010, λόγω κλονισμού της υγείας του, μετά από 48 χρόνια από την εις διάκονον χειροτονία του και 42 χρόνια εφημεριακής προσφοράς, συνταξιοδοτήθηκε χωρίς όμως  να  σταματήσει την πολύπλευρη πνευματική δραστηριότητά του.
       Το πρωί της 24ης Μαΐου 2011 εγκατέλειψε τα εγκόσμια αναχωρώντας  για την θριαμβεύουσα του Χριστού Εκκλησία, έχοντας αφήσει μια τεράστια πνευματική παρακαταθήκη.
      Η ζωή και η δράση του π. Κώστα ήταν γεμάτη από προσφορά στον Θεό και την Εκκλησία του. Αξιοποίησε στο έπακρον όλα τα τάλαντα που του χάρισε ο Θεός τα οποία δεν ήταν και λίγα. Πέραν από τα πνευματικά χαρίσματα της σοφίας, απλότητας, ταπεινοφροσύνης, πραότητος, συνέσεως  και άλλων πολλών, του χάρισε και μια υπέροχη, γλυκύτατη φωνή για να Τον υμνεί, όπως ο ίδιος ο π. Κώστας ήθελε,΄΄ εκ βάθους ψυχής΄΄.
        Στην Λειτουργική και Λατρευτική ζωή του ήταν ακέραιος, τακτικός και προσηλωμένος  στο τυπικό της Εκκλησίας τηρώντας κατά γράμμα τόσο τους τύπους όσο  και την ουσία της παράδοσής μας. Όταν λειτουργούσε η ψυχή του και όλο του το είναι γέμιζε με δέος και ΄΄φόβο Θεού΄΄, που γίνονταν εύκολα αντιληπτό και από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες στην λατρεία.
       Το πνευματικό έργο του π. Κώστα ήταν και είναι μεγάλο. Αυτό το καταμαρτυρεί το πλήθος των πνευματικών του τέκνων, που μέχρι και τις τελευταίες στιγμές της ζωής του συνεχίζαμε να ζητάμε τις πνευματικές νουθεσίες  και ευχές του. Θυμάμαι τον κόσμο που καθημερινά έρχονταν για εξομολόγηση στον Άγιο Βασίλειο αλλά και τις ΄΄στρατιές΄΄ των ανθρώπων που περίμεναν κατά την πρώτη εβδομάδα της Μ. Τεσσαρακοστής, την Μεγάλη Εβδομάδα  και όχι μόνο, έξω από τον Ναό για να εξομολογηθούν και αυτός παρά τον φόρτο και την κούραση των ημερών άκουγε τον πόνο του καθενός υπομονετικά, αγόγγυστα, έχοντας για όλους έναν λόγο παρηγορητικό και συγχωρητικό να πει. Θυμάμαι τους ανθρώπους, νέους και μεγαλύτερους, που έρχονταν στη χώρα (πόλη) από κάθε γωνιά της Κερκυραϊκής υπαίθρου για να πάνε στον Άη Βασίλη να ΄΄ξομολογηθούν σ’ αυτόν τον καλό παπά΄΄, όπως μεταξύ τους έλεγαν. Ιδιαιτέρως αγαπούσε  τους νέους που ως ΄΄μέλισσες΄΄ περιτριγυρίζαμε την πνευματική ΄΄κυψέλη΄΄ του. Ως παιδιά είχαμε ενεργό ρόλο στον Ναό. Η παιδική ψαλτική συντροφιά που είχαμε δημιουργήσει και οι Ακολουθίες που κάναμε έχουν μείνει ανεξίτηλες στην μνήμη και στην ψυχή μου. Μεγάλη ήταν η αγάπη αλλά και η αγωνία του και για τα νέα ζευγάρια για τα οποία έδειχνε ανεξάντλητο ενδιαφέρον και τα στήριζε με όλες του τις δυνάμεις. Πολλά του οφείλουμε όλοι εμείς, τα πνευματικοπαίδια του, για τις οικογένειες που μας αξίωσε ο Θεός να δημιουργήσουμε, πάνω στις ευχές και τις νουθεσίες του στηρίζονται τα ΄΄θεμέλια των οίκων΄΄ μας.
        Η φιλανθρωπική δραστηριότητά του ήταν αξιοθαύμαστη. Όλα τα προγραφόμενα είναι βεβαίως φιλανθρωπικό έργο αφού γίνονται από αγάπη για τον άνθρωπο. Μία πτυχή όμως της φιλανθρωπίας είναι και η ελεημοσύνη. Και εδώ ο γλυκύτατος π. Κώστας δεν θα μπορούσε να υστερήσει. Με τις λίγες και πενιχρές οικονομικές δυνάμεις του συνέδραμε όποιον του χτυπούσε την πόρτα ή όποιον ο ίδιος γνώριζε ότι είχε ανάγκη. Και βέβαια τα πάντα γίνονταν σύμφωνα με την Ευαγγελική επιταγή, ΄΄αθόρυβα΄΄.
        Μεγάλη ήταν και η προσφορά του στην διάσωση, καταγραφή και διάδοση της παραδοσιακής μας Κερκυραϊκής ψαλτικής. Από όταν υπηρετούσε ως διάκονος στον Άγιο, αλλά και αργότερα κατά τα πρώτα χρόνια της ιεροσύνης του, που συχνά συνόδευε τον μακαριστό Πολύκαρπο στις επισκέψεις του στην Κερκυραϊκή ύπαιθρο,  έγινε κοινωνός  της ντόπιας ψαλτικής που ακόμα ευτυχώς ψάλλονταν  την εποχή εκείνη στους ναούς των χωριών. Η αγάπη του γι’ αυτήν τον ώθησε να μάθει να ψέλνει Κερκυραϊκά και να γίνει άριστος γνώστης της Κερκυραϊκής μας Ψαλτικής. Λόγω μάλιστα και  της καλλιφωνίας του,  του είχε ανατεθεί να ψέλνει στις Παρακλήσεις και στις Λιτανείες του Αγ. Σπυρίδωνος. Φρόντισε παράλληλα να μεταδώσει τις γνώσεις του γύρω από αυτήν  στις  επόμενες γενιές και για τον λόγο αυτό κατέγραψε  το υλικό,  που  τόσα  χρόνια συγκέντρωσε,  κατ’ αρχήν  ηχητικά  σε   κασέτες μαγνητοφώνου  και  εν συνεχεία μέρος αυτού  με νότες πενταγράμμου σε συνεργασία με τον αείμνηστο επίκουρο καθηγητή Εθνομουσικολογίας, του Ιονίου Πανεπιστημίου, Μάριο Μαυροειδή.
        Χρησιμοποιούσε  κάθε μέσο που είχε στη διάθεσή του για να μεταδώσει τον ΄΄Λόγο του Θεού΄΄. Συχνά έκανε εκπομπές είτε σε ραδιοφωνικούς σταθμούς , είτε στα τοπικά τηλεοπτικά κανάλια και με τον απλό μα συνάμα  μεστό λόγο του έδινε την δική του μαρτυρία πίστεως. Παράλληλα αρθρογραφούσε ανελλιπώς στο περιοδικό ΄΄Απολύτρωσις΄΄, της ομώνυμης Χριστιανικής Αδελφότητος Κέρκυρας. Μάλιστα, μετά την κοίμησή του, βρέθηκε στο σπίτι του από οικείο του πρόσωπο, χειρόγραφο με μόνο την επικεφαλίδα από το επόμενο άρθρο του που δεν πρόλαβε να αρχίσει !!. Ο τίτλος του έχει ως εξής: ΄΄Γιατί ζούμε ; Ποιός ο σκοπός της ζωής μας ;΄΄ Μπορεί να μην πρόλαβε να μας το πει με το άρθρο του, σίγουρα όμως μας το δίδαξε με την απλή, ταπεινή, ενάρετη και κατά Θεόν ζωή του…!!
        Αυτός ήταν, με λίγα λόγια, ο π. Κώστας Σουρβίνος, ένας Απλός και Ταπεινός παπάς που με την παρουσία του και την προσφορά του κόσμησε την Εκκλησία της Κέρκυρας.
        Σε ότι αφορά εμένα, υπήρξε πραγματικός πατέρας, συμπαραστάτης , οδηγός και ευεργέτης μου σε όλες τις δύσκολες , και όχι μόνο, στιγμές της ζωής μου και δοξάζω τον Θεό που με αξίωσε να τον έχω πνευματικό πατέρα. Ο ίδιος πια, με τον απλό, ταπεινό και πνευματικό επί γης βίο του κατέκτησε επάξια τον Παράδεισο,  στην καρδιά δε και στην μνήμη όλων όσων τον γνωρίσαμε θα παραμείνει αξέχαστος. Ο Θεός ας τον αναπαύει μετά Αγίων και Δικαίων.
         Αιωνία του η μνήμη.  Ας έχουμε την ευχή του…
                 
                                                                                         Παναγιώτης Χασαπιάνος
                                                                                                   Μουσικός   

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗ ΨΑΛΤΙΚΗ


       Τα τελευταία χρόνια,  η  Κερκυραϊκή Ψαλτική (τα ΄΄Ντόπια΄΄  όπως χαρακτηριστικά λέμε στην Κέρκυρα), ως μέρος της ευρύτερης Επτανησιακής Εκκλησιαστικής μουσικής παράδοσης, αποτέλεσε αντικείμενο επιστημονικής μελέτης και έρευνας πολλών μουσικολόγων ερευνητών.  

    Ο καθηγητής Βυζαντινής μουσικής Ιωάννης Αρβανίτης, στην εργασία του με τίτλο ΄΄Η Βυζαντινή Εκκλησιαστική παράδοση στη Μεταβυζαντινή Κέρκυρα΄΄*, αναφέρεται εκτεταμένα στην ύπαρξη, στο Επισκοπείο (Δεσποτικό) της Κέρκυρας, μιας ελαιογραφίας έργο του ΙΗ΄αιώνα, στην οποία απεικονίζεται ο Ιερέας Θεόδωρος Κιγάλας να κρατά στο αριστερό χέρι ένα δισέλιδο χειρόγραφο εκκλησιαστικού μέλους, που το καφέ μελάνι στην γραφή των σημαδόφωνων (μουσικών χαρακτήρων) αλλά και οι μεταξύ τους συνδυασμοί παραπέμπουν σε Κρητικά μουσικά χειρόγραφα, αποδεικνύοντας έτσι την επίδραση του λεγόμενου ΄΄Κρητικού Εκκλησιαστικού μουσικού ιδιώματος΄΄ στην Εκκλησιαστική μουσική της Επτανήσου.  Πρόσφατα μάλιστα βρέθηκε στην βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Υ.Θ. Πλατυτέρας Κέρκυρας ένα σημαντικό μουσικό χειρόγραφο** του 17ου αιώνα, ιδίας γραφής και ύφους, το οποίο ήταν για ένα διάστημα στην κατοχή του Ιερέα Θεόδωρου Κιγάλα. 

    Ο μουσικολόγος και συνθέτης Σωτήριος Δεσπότης στην πολύ σημαντική μελέτη του με τίτλο ΄΄Η παραδοσιακή Κερκυραϊκή ψαλτική τέχνη΄΄*** αναφέρει πως η Κερκυραϊκή ψαλτική έχει τις ρίζες της τόσο στη Βυζαντινή μουσική παράδοση όσο και στην Κρητική Εκκλησιαστική μουσική. Το ιδιάζον δε οκτώηχο σύστημα με τις μελωδικές του γραμμές, η έλλειψη οργανικής συνοδείας, η ερμηνεία της μόνο από ανδρικές φωνές, η δυνατότητα μονοφωνικής ερμηνείας της καθώς και όλα τα υπόλοιπα μορφολογικά της χαρακτηριστικά, τοποθετούν την ψαλτική αυτή παράδοση σε μια ιδιαιτέρως σημαντική θέση σ’ αυτό που χαρακτηρίζουμε ΄΄Ελληνική ψαλτική τέχνη΄΄. 

      Η Ψαλτική αυτή παράδοση ήταν για πολλά χρόνια το μόνο μουσικό ιδίωμα ψαλτικής στις Εκκλησίες της Κέρκυρας. Όμως, από τις αρχές του 20ου αιώνα άρχισε σταδιακά να παραχωρεί τη θέση της στη Βυζαντινή (κατά Σακελλαρίδη κυρίως) μουσική και σήμερα ψάλλετε σε ελάχιστους Ναούς, κυρίως στα χωριά του νησιού. Επιβάλλεται εδώ  να γίνει αναφορά στους ανθρώπους, γνωστούς ή άγνωστους, που έψαλλαν την Κερκυραϊκή ψαλτική κατά τις τελευταίες δεκαετίες και που χάρη σ’  αυτούς έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Ενδεικτικά αναφέρονται οι μακαριστοί  ιερείς π. Νικόλαος Κουρτελέσης, π. Ευστάθιος Παγιατάκης, π. Γεώργιος Σπίνουλας,  π. Μάριος Δαπέργολας, π. Γεώργιος Μαξιμιλιανός, π. Ιωάννης Σκιαδόπουλος, ο λόγιος π. Αθανάσιος Τσίτσας, όπως και οι αείμνηστοι ιεροψάλτες Θεόδωρος Μωραΐτης, ο ιατρός Νικόλαος Καρύδης, ο μουσικοδιδάσκαλος Νικόλαος Δολιανίτης και πλήθος άλλων. 

      Τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε μια μεγάλη προσπάθεια καταγραφής και διάσωσής της από τον μακαριστό πρωτοπρεσβύτερο π. Κωνσταντίνο Σουρβίνο. Ο π. Κωνσταντίνος  υπήρξε άριστος γνώστης της Κερκυραϊκής ψαλτικής και χάρις κυρίως στις δικές του προσπάθειες κρατήθηκε ζωντανή αυτή η παράδοσή μας κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.  Εκτός του ότι τη δίδαξε και τη μεταλαμπάδευσε σε αρκετούς λάτρεις της, την κατέγραψε καταρχήν ηχητικά σε κασέτες μαγνητοφώνου  και εν συνεχεία μέρος της χειρόγραφα με νότες, σε συνεργασία με τον αείμνηστο επίκουρο καθηγητή Εθνομουσικολογίας, του τμήματος Μουσικών σπουδών του Ιονίου πανεπιστημίου, Μάριο Μαυροειδή. Δυστυχώς, ο προ ετών αιφνίδιος θάνατος του δεύτερου δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση και την δημοσίευση της εργασίας αυτής. 

     Τελειώνοντας, θα ήθελα να σημειώσω ότι η διάσωση και η ανάδειξη της Κερκυραϊκής μας ψαλτικής αποτελεί καθήκον όλων όσων αγαπάμε τον τόπο μας και σεβόμαστε τις παραδόσεις του αλλά και τους προπάτορές μας που αποκομμένοι για πολλούς αιώνες από τον υπόλοιπο Ελλαδικό χώρο και ευρισκόμενοι κάτω από ΄΄αλλόδοξες΄΄ επιρροές, χωρίς να επηρεασθούν από αυτές, κατάφεραν να διατηρήσουν και να διασώσουν τη δική τους ψαλτική για να υμνήσουν τον Θεό, την Παναγία, τον Άγιό μας και όλους τους Αγίους. 

                                                                                                                                                                                                                          Π.Χ.

 


*  Η εργασία αυτή  παρουσιάστηκε, από τον ίδιο τον καθηγητή, σε συνέδριο για την Ιστορία της Επτανησιακής μουσικής (Κεφαλλονιά – Οκτώβριος 1995) και δημοσιεύτηκε αργότερα (2000)  στο βιβλίο  με τα πρακτικά του συνεδρίου. Στο συνέδριο αυτό είχε λάβει μέρος και ο π. Κωνσταντίνος μαζί με τον επίκουρο καθηγητή Εθνομουσικολογίας, του Ιονίου Πανεπιστημίου, Μάριο Μαυροειδή.
**   Το μουσικό αυτό χειρόγραφο παρουσιάζεται στο βιβλίο που πρόσφατα κυκλοφόρησε, από τους Σπύρο Καρύδη και Παναγιώτα Τζιβάρα, με τίτλο ΄΄Το τενόρε της ψαλιμουδίας΄΄ .
***    Η μελέτη αυτή δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΄΄Γρηγόριος Παλαμάς΄΄ (τεύχος 812 & 815 – Θεσσαλονίκη 2006). Ο Σωτ. Δεσπότης υπήρξε φοιτητής του καθηγητή Μαυροειδή στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και μέσω αυτού γνώρισε  την Κερκυραϊκή ψαλτική και ασχολήθηκε μ’ αυτήν.

Η ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗ ΨΑΛΤΙΚΗ ΜΑΣ ΨΑΛΤΙΚΗ (άρθρο του μακαριστού πρωτοπρεσβύτερου π. Κωνσταντίνου Σουρβίνου-2007)


    Λέγοντας ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗ ΨΑΛΤΙΚΗ εννοούμε το ξεχείλισμα της αγάπης και της ευγνωμοσύνης της Κερκυραϊκής ψυχής προς τον Πανάγαθο δωρεοδότη Θεό και τον προστάτη μας Άγιο Σπυρίδωνα.
      Το  παγκοσμίως  μοναδικό  αυτό είδος ψαλτικής τέχνης μετεδόθη δια μέσου των γενεών από στόμα σε στόμα, με το αυτί, διότι δεν υπήρχαν γραμμένα με νότες τα ιερά τροπάρια και για πλέον από τρεις αιώνες καλλιεργήθηκε στην Κέρκυρα και άνθισε, διότι σε όλες τις Εκκλησίες του νησιού έψαλαν σ’ αυτό το ύφος, σ’ αυτόν τον παλμό.
      Οι  Κερκυραίοι  καλλίφωνοι ψάλτες με τους βοηθούς τους  συνέπαιρναν και συγκινούσαν τους ευλαβείς Χριστιανούς, οι οποίοι σιγόψελναν και έτσι λαός και κλήρος έστελναν στον ουρανό σαν ευωδιαστό λιβάνι τις ουράνιες μελωδίες τους. Ο τρόπος αυτός της ψαλτικής είναι αυτός, που και σήμερα ακόμα ευτυχώς, ακούγεται στις τελετές και λιτανείες του Αγίου μας, όπως τον παραλάβαμε ανόθευτο από τους προγόνους μας Κερκυραίους ιεροψάλτες, και σε αρκετά χωριά. Ξεκίνησαν οι Κερκυραίοι να καλλιεργούν το είδος αυτό της εκκλησιαστικής μουσικής αφότου κάποιοι Κρήτες ιεροψάλτες, θέλοντας να αποφύγουν τον Τούρκο κατακτητή, έφτασαν πρόσφυγες στο νησί μας, μεταφέροντας εδώ το λεγόμενο  ΄΄Κρητικό ιδίωμα΄΄, ένα είδος ΄΄πολυφωνικής΄΄ Βυζαντινής μουσικής .
      Με βάση λοιπόν αυτά τα ακούσματα  και την Βυζαντινή μουσική, που έψαλλαν μέχρι τότε, οι Κερκυραίοι δημιούργησαν ένα νέο είδος μελωδικότατης και γλυκύτατης εκκλ. μουσικής, βγαλμένη μέσα από τα βάθη της καλλιτεχνικής ψυχής τους.
    Οι περισσότεροι ασφαλώς θυμούνται τον μακαριστό Μητροπολίτη μας, τον Μεθόδιο, ο οποίος με την μελωδικότατη γλυκιά φωνή του απέδιδε θαυμάσια τους Κερκυραϊκούς ύμνους. Αλλά και ο Πολύκαρπος και ο Τιμόθεος οι διάδοχοί του, αγαπούσαν και εκτιμούσαν τον τοπικό αυτό μουσικό θησαυρό και σε κάθε ευκαιρία προσπαθούσαν να ψάλλουν όσο γνώριζαν είτε το ΄΄Φως Ιλαρόν΄΄ είτε άλλα τροπάρια θαυμάσια στην ακοή.
    Αλλά και το σύνολο των Ιερέων γνώριζαν και έψαλλαν αυτές τις θαυμάσιες μελωδίες, με τις ωραίες Κερκυραϊκές φωνές τους, αλλά και οι ανιδιοτελείς Κερκυραίοι ψαλτάδες,  με τους πολλούς και αυτοσχέδιους βοηθούς τους, που πλαισίωναν τις εκκλησιαστικές μας χορωδίες.
     Τώρα στην Κέρκυρα, ο Μητροπολίτης μας κ. Νεκτάριος, αν και μια ζωή έχει συνηθίσει άλλα ακούσματα, με αγάπη περισσή έχει αγκαλιάσει την προσπάθεια που γίνεται, για να περισώσουμε την ουράνια αυτή μουσική που αποτελεί την ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ της Κέρκυρας.
      Την  μουσική μας αυτή αγκάλιασαν μεγάλοι άνθρωποι, όπως ο Νικόλαος Μάντζαρος, ο οποίος έγραψε την ομώνυμη λειτουργία με βάση τα ακούσματα της εποχής, ο Αρίστος Μοναστηριώτης, ο οποίος με βάση το Κερκυραϊκό μοτίβο έγραψε θαυμάσιους εκκλησιαστικούς ύμνους και άλλοι πολλοί.
     Ο  μακαριστός  καθηγητής  του  Ιονίου  Πανεπιστημίου  Μάριος Μαυροειδής κατέγραψε σε Ευρωπαϊκή μουσική την παράκληση του Αγίου μας και την Οκτώηχο, αλλά και άλλες προσπάθειες έχουν γίνει ώστε να καταγραφεί όλος αυτός ο μουσικός θησαυρός. Εις τον Εσπερινό της Αγ. Βαρβάρας το 2005, χοροστατούσε μαζί με τον Μητροπολίτη μας, ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, ο οποίος εξεφράσθη με τα καλύτερα λόγια για την τοπική μας ψαλτική.
   Αλλά και ο Αρχιεπίσκοπός μας (μακαριστός) κ. Χριστόδουλος, όταν πριν χρόνια χοροστατούσε στον Εσπερινό του Αγ. Σπυρίδωνος, που έψαλλε πολυμελής βυζαντινός χορός, ζήτησε από τον καλλίφωνο π. Κων/νο Τζαφέστα, εφημέριο του Μητροπολιτικού μας Ναού, να ψάλλει με τον Κερκυραϊκό τρόπο το Απολυτίκιο του Αγίου μας, γεγονός που γέμισε χαρά όλους τους προσευχομένους Κερκυραίους.
     Όμως και όταν χοροστατούσε στον Εσπερινό του Αγίου μας ο νυν Μητροπολίτης μας, και στον Εσπερινό της Αγίας Θεοδώρας και άρχισε να ψάλλει το τριπλό Κερκυραϊκό ΄΄Κύριε ελέησον΄΄, τότε όλοι μαζί ΄΄εν ενί στόματι΄΄ κληρικοί και λαϊκοί, γεμάτοι ιερό ενθουσιασμό και ιερή συγκίνηση, ψάλλαμε το ΄΄Κύριε ελέησον΄΄.
      Αλλά και στον Ιερό Ναό που λειτουργώ, όταν στην Λειτουργία ψάλλω το Εισοδικόν (Κερκυραϊκά), όλος ο κόσμος συμμετέχει διότι μιλάει στην Κερκυραϊκή ψυχή η δική της ψαλτική.
    Είναι πάρα πολλά τα γράμματα που λαβαίνουμε απ’ όλον τον κόσμο που κυκλοφορεί το CD με την Κερκυραϊκή ψαλτική, απ’ την Ακαδημία Αθηνών, τον Αρχιεπίσκοπο, Επισκόπους, κληρικούς και λαϊκούς οι οποίοι εκφράζουν τον θαυμασμό τους γι’ αυτή την σπάνια Ιερή ψαλμωδία.
     Εύχομαι να βρεθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι που θα αναδείξουν και θα αξιοποιήσουν τον μεγάλο αυτό θησαυρό.